Zorggroep Elde Maasduinen test zorgrobot SARA. Bewoners en medewerkers van Park Vossenberg in Kaatsheuvel, onderdeel van de zorggroep, hebben al kennis kunnen maken met de nieuwe medewerker. Wat merken zij nu van SARA? En kan een zorgrobot de werkdruk verminderen?
SARA staat voor Social & Autonomous Robotic health Assistant. De zorgrobot werd ontwikkeld in een Europees EIT Digital innovatieconsortium. SARA werd getest in twee zorginstellingen: naast een pilot bij Zorggroep Elde Maasduinen werd SARA ingezet bij een verpleeghuis in Finland. Beiden zijn als testlocaties betrokken bij de SARA-ontwikkeling. De resultaten tot nu toe zijn zo bemoedigend dat SARA doorgaat als startup.
Jef Mol is als directeur innovatie verantwoordelijk voor zorginnovatie en vernieuwing binnen Zorggroep Elde Maasduinen. Een van de innovaties is de zorgrobot. “Het fijne aan SARA, in tegenstelling tot een aantal andere robots op de markt, is dat we profielen kunnen instellen per bewoner. SARA kan bijvoorbeeld op basis van NFC herkenning of gezichtsherkenning een persoonlijk profiel voor een bewoner tonen. De functie van gezichtsherkenning is nog niet in gebruik vanuit privacyoverwegingen.”
Nog een verschil met andere robots: SARA kan zelfstandig bewegen en gebruikt worden. Mol: “Er is geen medewerker nodig om de robot te bedienen. Doordat SARA zoveel sensoren heeft, is er qua programmeren ontzettend veel mogelijk. De eerste scripts zijn nu getest voor het autonoom door het verpleeghuis rijden. Dat was veel belovend en ging erg goed.”
Veel potentie
Volgens Mol zijn de ouderen en familie ook enthousiast. Ook de verpleging ziet veel potentie. Dat enthousiasme staat soms in schril contrast met publieke reacties in de strekking van “Dit doen we onze ouderen toch niet aan”, of “ik hoop dat mijn moeder of vader dit nooit mee hoeft te maken”. Mol: “We zien dat we veel aandacht moeten hebben voor de ethische aspecten en ook dat we hier echt intensief samen in op moeten trekken met bewoners en familieleden. Robots kunnen een mooie aanvulling zijn op warme zorg en onnodige taken bij de zorg wegnemen of automatiseren. Zo kan het een kleine bijdrage leveren aan houdbare zorg voor onze ouderen. Maar technologie is natuurlijk niet alleen de oplossing, we zullen als maatschappij anders moeten samen wonen en leven.”
Tijdswinst door de robot?
De belofte van zorgrobots is groot, maar de realiteit is dat verzorgende taken en autonoom handelen vaak nog niet mogelijk is voor veel robots. Robot SARA kan een bewoner even bezig houden en vermaak bieden door verhalen voor te lezen, filmpjes te laten zien, oefeningen of woordspelletjes te doen of muziek af te spelen. In het woonzorgcentrum in Kaatsheuvel is SARA geprogrammeerd met verhalen over De Efteling, zodat de zorgbewoners zo herinneringen kunnen ophalen. SARA kan ook een bewoner vragen hoe het gaat en die feedback terugkoppelen aan zorgprofessionals, bijvoorbeeld als er vaker dan normaal ‘pijn’ wordt genoemd.
Mol kijkt verder dan dit niveau van ‘alleen vermaak’ en ziet potentie om werkdruk te verlagen. “SARA kan bewoners herinneren aan activiteiten, en heeft ook spraakherkenning. Daarmee kan SARA straks dus ook veelgestelde vragen beantwoorden, of bijvoorbeeld op de gang door mensen worden aangesproken en antwoorden.” Volgens Mol is dat nu nog niet zover en moeten die scripts nog ontwikkeld worden, maar biedt de technologie wel die mogelijkheden.
Publiek-private samenwerking
De zorgrobot werd ontwikkeld in een Europees EIT Digital innovatieconsortium. Een van de bedrijven daarbinnen is het Nederlandse bedrijf Bright Cape. Naast het Nederlandse bedrijf nemen Forum Virium Helsinki, GIM Robotics uit Finland en Curamatik en de Technische Universität Berlin uit Duitsland in het innovatieconsortium deel. In 2020 gaat SARA verder als startup SARA, een spin-off van Bright Cape die tevens het consortium leidt.
De focus van SARA ligt nu vooral op de ouderenzorg, en kan in de toekomst uitbreiden naar de ziekenhuiszorg. Voorlopig richt de ontwikkeling zich op het perfectioneren van SARA, zegt Emmy Rintjema, activity leader SARA van Bright Cape. “We willen de interactie vloeiender maken en we willen onderzoeken of en hoe we SARA zelfstandig kunnen laten bewegen.”
Met een proeftijd van een jaar en een Europese subsidie is zorgrobot SARA binnengehaald bij Zorggroep Elde Maasduinen. Volgens Mol is de publiek-private samenwerking met Bright Cape de manier om zorginnovaties zoals SARA te testen en door te ontwikkelen. Het Eindhovense bedrijf is in het verpleeghuis in Helsinki eenzelfde pilot gestart. “We werken het komende jaar intensief samen: Bright Cape reserveert een aantal ontwikkeldagen en iedere maand krijgen we een nieuwe release op de robot. Die testen we dan gelijk weer in de praktijk.”
Mol besluit: “Het is ontzettend mooi dat we dit nu samen kunnen ontwikkelen. Zo krijgen we een robot die er echt toe doet in onze verpleeghuizen.”
